Stosowanie morwy białej w insulinooporności

Często spotykam się z opinią pacjentów, że jeśli preparat jest bez recepty to nie będzie przynosił żadnych niekorzystnych działań. Nie wchodzi w interakcje, nie można go przedawkować i jest dobry dla wszystkich.

Podobnie z ziołami – gdzie pacjenci uważają, że wywołują tylko pozytywne, prozdrowotne efekty.

Dobrym przykładem do weryfikacji takiego poglądu jest Morwa biała i jej zastosowanie w insulinooporności.

Czym jest insulinooporność?

Prawidłowy poziom glukozy w organizmie  utrzymywany jest dzięki wydzielaniu insuliny przez komórki β oraz wrażliwości tkanek obwodowych na jej działanie [1]. Za pojęciem insulinooporność kryje się zaburzenie utrzymywania właściwego poziomu glukozy spowodowany  spadkiem wrażliwości tkanek na działanie insuliny pomimo właściwego – lub podwyższonego jej poziomu (co staje się mechanizmem kompensacyjnym organizmu) [2].

Dlaczego insulinooprość jest groźna?

Narastającą insulinooporność uważa się obecnie za podstawowy czynnik rozwoju cukrzycy typu 2 [1].

Zauważono, że obniżenie wrażliwości na insulinę występuje aż 10 lat przed ujawnieniem się cukrzycy typu 2 (stąd jest czas na zmianę diety, stylu życia i ewentualne wprowadzenie farmakoterapii) [3].

Najczęściej w kontekście chorób pojawiających się na skutek nieleczonej insulinooporności wymienia się:

• Zespół metaboliczny
• Cukrzyca typu 2
• Choroby układu sercowo – naczyniowego
• Niealkoholowe stłuszczenie wątroby
• Obturacyjne bezdech senny
• Zespół policystycznych jajników [2]

Uważa się, że poprawa insulinowrażliwości  we wczesnych etapach zaburzeń gospodarki węglowodanowej może mieć istotny wpływ zarówno na funkcjonowanie organizmu, jak i na obniżenie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 [5].

Czym jest Morwa biała?

Morwa biała jest rośliną leczniczą skutecznie wykorzystywaną zwłaszcza w medycynie Dalekiego Wschodu w przypadku zakażeń bakteryjnych czy cukrzycy [16].

Przypisuje się jej działanie przeciwcukrzycowe, a ponadto  przeciwzapalne, moczopędne i wykrztuśne [6,7].

O której części rośliny mowa?

Surowcem są liście Morwy białej (wbrew zdjęciu wyżej – było tak piękne że musiałam go użyć <3) oraz napary i odwary z niej przygotowywane.

Morwa biała a glikemia

U chorych z cukrzycą typu 2 stosowanie naparów z liści morwy białej wiąże się z istotnie niższym poposiłkowym stężeniem glukozy we krwi w porównaniu z grupą kontrolną [8].

Dowiedziono, że za ich hipoglikemizujące właściwości odpowiadają m.in. zawarte w liściach związki 1-deoksynojirimycyna (DNJ) i jego pochodne, które zmniejszają aktywność α-glukozydazy [8,9].

Wykazuje więc działanie analogiczne jak akarboza – lek przeciwcukrzycowy, który łącząc się z enzymem alfa-glukozydazą uniemożliwia jego działanie w jelitach, hamując tym samym rozpad wielocukrów do monosacharydów i upośledzając ich wchłanianie.

To z kolei zmniejsza i spowalnia wzrost stężenia glukozy we krwi, szczególnie po posiłku [10].

W badaniach na zwierzętach wykazano, że podawanie ekstraktu z liści morwy białej szczurom z cukrzycą indukowaną streptozotocyną po sześciu tygodniach eksperymentu spowodowało istotne obniżenie stężenia glukozy w odniesieniu do grupy kontrolnej. Potwierdziło także jej działanie antyoksydacyjne i antyglikacyjne [11].

Morwa biała a inuslinooproność

Analogiczne badanie wpływu ekstraktu morwy białej na indukowaną streptozocyną cukrzycę potwierdziło jego zdolność obniżania poziomu glukozy w surowicy krwi aż o 41%, zauważono jednak, że równocześnie ekstrakt ten znacząco, bo aż o 44% zwiększał poziom insuliny we krwi [12].

Do podobnych wniosków doszedł Salemi i in. w publikacji z 2016 roku. Jednoznacznie potwierdzono w niej korzystny wpływ stosowania liści Morwy białej na poprawę glikemii, parametrów wątrobowych (ALAT, ASPAT) ale równocześnie podkreślono znaczący wzrost poziomu insuliny [17].

W opozycji pozostają Jiao i wsp. oraz Yan i wsp. Według których poprawiała ona całościowo profil glikemiczny wpływając korzystnie zarówno na poziomy glukozy, jak i samej insuliny [13,14].

Skolei Kim i wsp. podjęli próbę zastosowania wodnego ekstraktu z liści morwy białej w połączeniu z korzeniem żeń-szenia i wodnym ekstraktem z liści banaba w proporcji 1:1:1, w dawce 6 g dziennie przez 6 miesięcy.

Po upływie 6 miesięcy nie zaobserwowano jednak  poprawy w zakresie parametrów glikemicznych.

Co ważne autorzy badania zwrócili uwagę, że poziom glukozy na czczo nie jest właściwym wskaźnikiem poziomu insulinowrażliwości. U pacjentów stosujących mieszaninę roślinną zaobserwowano natomiast istotne obniżenie stężenia markerów stanu zapalnego takich jak ICAM-1 (cząsteczka adhezji międzykomórkowej 1), VCAM-a (cząsteczka adhezyjna komórek śródbłonka) i ox-LDL (utlenione LDL) [16].

Do meritum

Nie da się odmówić Morwie białej licznych, udowodnionych naukowo właściwości prozdrowotnych.

Chociaż publikacje dotyczące jej wpływu na poziom insuliny pozostają niejednokrotnie w sprzeczności – znakomita większość mówi jednoznacznie o znaczącym, niekorzystnym wpływie na poziom insuliny.

Stąd też zastosowanie preparatów z Morwą białą u pacjentów z insulinoopornością może przynieść znacznie więcej problemów niż korzyści.

Źródła:

1. Małecki  M.T, Otyłość – insulinooporność – cukrzyca typu 2, Kardiol Pol 2006; 64: 10 (supl. 6): 561–566.
2. Wesołowski P., Wańkowicz Z.:Insulinoopornść metody rozpoznawania i następstwa kliniczne. Nefrologia i Dializoterapia Polska • 2011 • 15 • Numer 4.
3. Napiórkowska L, Franek E., Insulinooporność a stan przedcukrzycowy, Post N Med 2017; XXX(02): 84-88
4. Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy- Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017 https://ptd.org.pl/sites/default/files/standardy_cukrzyca_2017.pdf
5. Bartlett H.E., Eperjesi F. Nutritional supplementation for type 2 diabetes: a systematic review. Ophthalmic Physiol. Opt. 2008; 28: 503−523
6. Wang Z, Wang J, Chan P. Treating type 2 diabetes mellitus with traditional chinese and Indian medicinal herbs. Evid Based Complement Alternat Med. 2013; 2013:343-594
7. Chan EW, Lye PY, Wong SK. Phytochemistry, pharmacology, and clinical trials of Morus alba. Chin J Nat Med. 2016; 14(1): 17-30
8. Banu S, Jabir NR, Manjunath NC i wsp. Reduction of post-prandial hyperglycemia by mulberry tea in type-2 diabetes patients. Saudi J Biol Sci. 2015; 22(1): 32-36
9. Adisakwattana S, Ruengsamran T, Kampa P i wsp. In vitro inhibitory effects of plant-based foods and their combinations on intestinal α-glucosidase and pancreatic α-amylase. BMC Complement Altern Med. 2012; 31, 12 :110
10. Sieradzki J., Akarboza- nowe spojrzenie, Diabet. Klin. 2012;1, 4: 159–164
11. Naowaboot J, Pannangpetch P, Kukongviriyapan V., Antihyperglycemic, antioxidant and antiglycation activities of mulberry leaf extract in streptozotocin-induced chronic diabetic rats. Plant Foods Hum Nutr. 2009; 64(2): 116-21
12. Singab AN, El-Beshbishy HA, Yonekawa M i wsp. Hypoglycemic effect of Egyptian Morus alba root bark extract: effect on diabetes and lipid peroxidation of streptozotocin-induced diabetic rats. J Ethnopharmacol 2005; 100:333-8
13. Jiao Y, Wang X, Jiang X, Kong F², Wang S, Yan C.: Antidiabetic effects of Morus alba fruit polysaccharides on high-fat diet- and streptozotocin-induced type 2 diabetes in rats, J Ethnopharmacol. 2017 Mar 6;199:119-127
14. Yan, F.; Dai, G.; Zheng, X.: Mulberry anthocyanin extract ameliorates insulin resistance by regulating PI3K/AKT pathway in HepG2 cells and db/db mice. J. Nutr. Biochem. 2016, 36, 68–80
15. Wilson RD, Islam MS. Effects of white mulberry (Morus alba) leaf tea investigated in a type 2 diabetes model of rats. Acta Pol Pharm. 2015; 72(1): 153-60
16. Kim H.J., Yoon K.H., Kang M.J. i wsp. A six-month supplementation of mulberry, korean red ginseng, and banaba decreases biomarkers of systemic lowgrade inflammation in subjects with impaired glucose tolerance and type 2 diabetes,  Hindawi Publishing Corporation Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2012, Article ID 735191, 8 pages
17. Jeszka M., Kobus J., Flaczyk E.: Określenie potencjału antyoksydacyjnego ekstraktów z liści morwy białej.  BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLII, 2009, 3, str. 885 – 889.
18. Salemi Z, Barzin Tond S, Fallah S, Shojaii A, Seifi M.: The effect of Morus alba leaves extract and powder on resistin levels and liver transaminase enzymes activities in diabetes. Cell Mol Biol (Noisy-le-grand). 2016 May 30;62(6):112-8.